Een klein dorp, maar wel het hart van Uden-Veghel, dat is Maria-Heide. De bijna 1600 inwoners leven er gemoedelijk met elkaar. Ooit was Maria-Heide een kruispunt van spoorlijnen en hoofdwegen, nu is al dat verkeer verdwenen en zijn het vooral fietsers die Maria-Heide doorkruisen. Ooit vormden 'stoplichten' het middelpunt van het dorp, nu zijn dat de mensen die van Maria-Heide een bloeiende gemeenschap maken waar iedereen welkom is. Gastvrij en een bezoek meer dan waard: Maria-Heide!

Gezegend zy de grond!

Waar 't bedehuis eens stond.

Uit vroom besef van plicht

Door het Veghels volk gesticht.

In bangen tyd van nood

Toen men hun tempel sloot.

En 't kerkgaan slechts toeliet

Op Udens grondgebied.

F.A.Clerx D.P. 1 augustus 1888

Een stukje geschiedenis
'Aen den Heyde' zo werd Maria-Heide rond 1500 genoemd. Veel was er dan ook niet dan een recht over de Hei getrokken weggetje van Veghel naar Uden. Precies op de grens van die twee dorpen werd in 1648 een schuilkerk gebouwd, voor de katholieken die in het door de protestanten beheerste Veghel hun geloof niet mochten uitoefenen. In Uden mocht dat wel, want dat behoorde tot de vrije heerlijkheid van Ravenstein. Totdat de Fransen in 1672 de protestanten verjoegen, heeft het kerkje in Maria-Heide gestaan. Sinds eind 19e eeuw staat op de plek van die schuilkerk een monument, 'het grenskapelleke'.

Ontginningen
De woeste heide rond dat ene rechte karrenspoor werd gedurende enkele eeuwen steeds meer ontgonnen. Het rechte wegenpatroon in het dorp herinnert nog aan die tijd. Dat ene karrenspoor werd steeds belangrijker. In 1855 werd het verhard met klinkers en in 1885 werden er zelfs tramrails neergelegd waar tientallen jaren de stoomtram over reed.

Tsaren en koningen
Aan het begin van de twintigste eeuw was er dan nog geen dorp, maar gehucht “de Veghelse Hei” werd die dagen wel door de groten der aarde bezocht. Heel kort weliswaar, want koningen en tsaren ‘flitsten’ voorbij in hun treinwagons die over het Duits Lijntje raasden. Het talud ligt er nog, de rails zijn verdwenen, maar ooit was Maria-Heide een schakel in de grote verbinding London-Berlijn-Moskou-Wladivostok, de levensader van Europa!

Pastoor van Haaren
Het dorp Maria-Heide zag in 1906 het levenslicht. De 62 boerengezinnen waren het zat om naar Veghel te lopen voor de kerkgang en wilden een eigen parochie. Dat lukte ze en een nog groter geluk viel de arme boerkes ten deel. De jonge Gijsbertus van Haaren die als pastoor werd benoemd, was een rijke vent. Zijn familie had een zandzuiger “De IJzeren Man” genaamd en daarmee groef het plassen en kanalen, ondermeer het Albertkanaal in België. Met het geld dat daarmee verdiend was, kreeg Maria-Heide niet alleen een kerk, maar ook een school en een klooster! Gebouwen die honderd jaar later nog steeds het gezicht van Maria-Heide bepalen. Ook het geld van de pastoor was echter een keer op. Hij kon nog net een kerktoren bouwen in de jaren dertig, maar toen ging het verkeerd met de pastoor. Zijn Russische aandelen werden van de ene op de andere dag waardeloos. En daarnaast werden ook de kopzorgen van de parochie hem teveel. Vlak voor de oorlog belandde hij bij “de ouw mennekes” in Veghel om daar in 1945 te sterven.

 Hell's Highway
Maria-Heide was in die tijd nog steeds maar een dorp met enkele huizen. Over de zandwegen kwam je twee herders tegen en verder waren het boerengezinnen die je tegenkwam. Die ene verharde weg door het dorp werd steeds belangrijker. Enkele caffees werden er langs gebouwd, en ook het pakhuis had een eigen laad- en los steiger speciaal voor de stoomtram.
De weg door Maria-Heide stond ook op kaarten van Hitler en Montgomery. In het begin van de oorlog waren het Duitse soldaten die zingend vol goede moed door het dorp marcheerden, maar op 17 september 1944 vluchtten ze gauw weg toen de Amerikanen uit de lucht kwamen vallen. Maria-Heide was weer bevrijd en dinsdagochtend 19 september reden de Britse tanks triomfantelijk over de Heise klinkers op weg naar Arnhem, want als daar de brug over de Rijn veroverd zou worden, zou de oorlog snel afgelopen zijn. Helaas konden niet genoeg Britse tanks in Arnhem geraken want op de Zwarte Vrijdag 22 september 1944 veroverden de Duitsers Maria-Heide opnieuw. Ze versperden “de corridor” voor meer dan een dag en die vertraging was noodlottig voor operatie Market Garden. De slag om Arnhem mislukte, de oorlog duurde veel langer. Daardoor bereikten de Russen Berlijn als eerste en werd de Koude Oorlog geboren.

 Dodenweg
Tientallen jaren later kwam Mariaheide weer groot in het nieuws. Steeds meer auto’s raasden over de grote weg door Maria-Heide en steeds meer dodelijke ongelukken waren het gevolg. De zesjarige Tonny Verhoeven was in1964 de laatste van de drie kinderen die binnen twee jaar op deze weg verongelukten.
De maat was vol! Maria-Heide werd landelijk nieuws, tv en kranten, alles kwam naar de “dodenweg” kijken. Een noodoplossing kwam er snel. Midden in de nacht werd er een Baileybrug gebouwd, waardoor de kindertjes veilig over konden steken.

Snelweg
De rust keerde echter nooit meer terug. Het verkeer werd drukker en drukker, er kwamen verkeerslichten, maar de ellende werd steeds erger. Maria-Heide werd een dorp waar het altijd file was. Totdat eindelijk, veertig jaar na de dood van Tonny Verhoeven er een snelweg rond het dorp geopend werd. Geen herrie en uitlaatgassen meer!

In Maria-Heide kon je de vogeltjes weer horen fluiten. Maandag 8 september 2003 was de dag dat Maria-Heide bevrijd werd en alle inwoners kwamen samen bij de stoplichten om dat moment vast te leggen.

Hart van Vudel
De grote weg werd een kleine dorpsstraat. De monumentale gebouwen van Pastoor van Haaren staan er nog steeds en de mensen die er om heen wonen, genieten er nu veel meer van. Maar een bruisend dorp is Maria-Heide altijd gebleven. Voetbalclub, korfbalvereniging, carnavalsclub, net als elk Brabants dorpje heeft Maria-Heide heel veel verenigingen die de gemeenschap smeden tot een dorp waar mensen graag wonen. Winkels zijn er nauwelijks, maar de 'steden' Uden en Veghel liggen om de hoek en voorzien ruimschoots in die behoeften.

Welkom!
Wereldgeschiedenis wordt er in Maria-Heide niet meer geschreven, maar wel heeft het dorp beroemde inwoners. Hanneke Ketelaars won bijna van Krajicek, het paard van koningin Beatrix, de schimmel Benito, werd aan de Voorhei geboren en Hans Bekx won bijna Parijs Dakar.
Onthoud Maria-Heide vooral als een gastvrij dorp ook al schiet het vanaf de snelweg in een flits voorbij. Laat Maria-Heide niet links liggen, maar pak de afslag naar rechts. Via wat bochten kom je dan in Maria-Heide waar alles klopt, behalve de plaatsnaamborden. Want meer dan 100 jaar geleden stichtte pastoor van Haaren het dorp Maria-Heide. Gemeenteambtenaren hebben in de loop der jaren het streepje uit gemakzucht in de prullenbak laten verdwijnen. Nu schrijft bijna iedereen Mariaheide. Maar wees welkom en eet een hapje in de cafetaria, koop een broodje bij de bakker en geniet van een drankje bij het plaatselijk café.
En wees niet verbaasd als er mensen naar u zwaaien!!!